JosephusCoenen

fact: Schoolstrijd
Jozef Coenen behaalde in 1874 op zijn 21ste het diploma van onderwijzer aan de normaalschool te Lier. In oktober van hetzelfde jaar kon hij al direct aan de slag als hulponderwijzer in de gemeenteschool van Eppegem, waar hij 5 jaar werkzaam bleef.
In augustus 1879 trouwde hij met Maria Theresia Severijns in Halen.
In september van hetzelfde jaar kreeg de pas gehuwde Jozef Coenen de gelegenheid om hoofdonderwijzer te worden in de gemeenteschool van Heffen. Hij werd er al meteen geconfronteerd met wat later de eerste schoolstrijd zal genoemd worden. In 1879 kondigde de liberale regering immers een nieuwe wet op het lager onderwijs af, waardoor het godsdienstonderricht geschrapt werd uit het programma van de officiële scholen. De bisschoppen sloegen als reactie de onderwijzers, die in de gemeentescholen op post bleven, in de kerkelijke ban. Dit betekende dat ze geen sacramenten meer mochten ontvangen. Meester Coenen stond voor de onmogelijke keuze tussen zijn broodwinning en zijn geloof. Hij bleef les geven, maar had maar 10 leerlingen meer. De pastoor richtte ondertussen een eigen katholieke school op in kasteel van Cannaert te Hooiendonk met enkele boerenjongens als onderwijzers die ooit nog zondagsschool hadden gevolgd in Mechelen. In 1884 werden de liberalen zwaar verslagen bij de verkiezingen en de katholieken kwamen terug aan het bewind. De liberale wet op het lager onderwijs werd prompt afgeschaft. De 5-jarige schooloorlog was daarmee voorbij en Meester Coenen mocht terug met katholieke goedkeuring les geven in de gemeentelijke jongensschool.
Bij zijn 25-jarig ambtsjubileum in 1900 werd hierop nog een toespeling gemaakt in een lofrede door één van zijn oud-leerlingen :
"... U nog herinneren, waarde onderwijzer, toen de misnoegde wet van '79 opdaagde en gij het slachtoffer waart der laagste aanvallen en verdenkingen, zou misschien ver gedreven zijn. Ik zal mij dan slechts bepalen den lof te maken uwer weerdige houding, uwer verstandigen overleg en wijze handeling, waardoor gij in alle omstandigheden U eenen weg hebt weten te banen van eer en vooruitgang, waarvan tevens de uitslagen en bekroningen der prijskampen, de onderscheidingen van leerlingen welke zich tot hogere studiën aanboden, als zoovele bewijzen en getuigen zijn en blijven eener volmaakte opvoeding bij U genoten en waarvan wij zullen trachten ons altijd weerdig te toonen. ..."[1879-1884]

  Archiefdocumenten

Onderwijzersdiploma Jozef Coenen ((1874)

Transcriptie onderwijzersdiploma Jozef Coenen

Huwelijksakte Jozef Coenen & Maria Theresia Severijns (1879)

Schoolstrijd 1879-1884 in de streek van Heffen (artikelenreeks van Leon Bernaerts in Vaertlinck contact 2017)

De eerste schoolstrijd in Heffen

Dorpspolitiek in Heffen eind 19de eeuw

Heyndonckschensteenweg 52, Heffen

Jozef Coenen met zijn gezin rond 1894

25-jarig ambtsjubileum Jozef Coenen - gelegenheidstoespraak door gemeentesecretaris Alfons Luypaerts (1900)

25-jarig ambtsjubileum Jozef Coenen - gelegenheidsgedicht door Mathilde Goovaerts (1900)

25-jarig ambtsjubileum Jozef Coenen - Lofrede door oud-leerling L. Van Roy (1900)

Toekenning rustpensioen Jozef Coenen (1910)

Doodsprentje Jozef Coenen (1914)